Waardecreatie en duurzame groei vanuit het perspectief van de maakindustrie

Sandra Doeze Jager, projectleider bij Avans, trapt de middag af: “In dit tweejarige actie-onderzoek willen we ontdekken welke factoren de brede productiviteit van een bedrijf kunnen versterken. In de eerste masterclass leerden we over het waardecreatiemodel. Vandaag richten we ons op drie kapitalen die belangrijk zijn voor waardecreatie en duurzame groei: financieel, intellectueel en geproduceerd kapitaal.”

• Financieel kapitaal: geld en financiële middelen voor productie en diensten, zoals eigen vermogen, leningen en winst.
• Intellectueel kapitaal: de kennis die een organisatie in huis heeft door innovatie en ontwikkeling.
• Geproduceerd kapitaal: fysieke objecten zoals gebouwen, machines en infrastructuur.

Hoe passen bedrijven in het mkb duurzaamheid toe?
De masterclass begint met praktijkvoorbeelden van twee deelnemers. Maurice Vermeer van staalharderij ’t Harderijke vertelt hoe het bedrijf duurzaamheid en inclusiviteit combineert: “Duurzaamheid gaat voor ons verder dan het milieu; het draait ook om onze mensen. We zetten ons in voor een inclusieve werkplek, waar ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kunnen bijdragen.” Daarnaast gaf Maurice voorbeelden van zijn duurzaamheidsbeleid, zoals afvalvermindering en energiebesparing in de productie.

Ronald de Boer vertelt hoe duurzaamheid de kernwaarde is geworden van ROFA, producent van projectmeubilair. “Dertig jaar geleden begonnen we duurzaam, destijds vooral om kosten te besparen. Nu staat duurzaamheid centraal in al onze ontwerpen. Onze producten zijn modulair en eenvoudig te hergebruiken. De M+ Sofa en M+ Room kunnen bijvoorbeeld met statiegeld worden teruggenomen.” ROFA werkt zo veel mogelijk met lokale leveranciers, het liefst binnen een straal van 30 kilometer. Ook de eigen medewerkers staan centraal: er zijn taalcursussen voor mensen met een migratieachtergrond en gebedsruimtes.

Van winst naar waarde
Vervolgens is Marleen Janssen Groesbeek, lector duurzame finance & accounting bij Avans, aan het woord. Zij ziet de aandacht voor duurzaamheid al dertig jaar schommelen. Toch blijft haar boodschap helder: voor toekomstbestendigheid is duurzaamheid onmisbaar. “Duurzaamheid raakt financieel, intellectueel en geproduceerd kapitaal – drie pijlers die samen waarde creëren. Maar die waarde komt pas écht tot stand als bedrijven hun impact op mens, milieu en maatschappij scherp hebben. Kijk je alleen naar winst, dan mis je andere belangrijke waarden. Door de kapitalen te integreren, krijg je een completer beeld van waardecreatie.”

Marleen benadrukt hoe belangrijk het is voor bedrijven om in de productieketen te kijken waar hun echte risico’s liggen. “Zeker na corona beseften veel ondernemers dat het niet altijd verstandig is om afhankelijk te zijn van verre leveranciers.” Ze wijst ook op nieuwe regels, zoals de CSRD, die bedrijven wettelijk verplichten om transparanter te zijn over hun duurzame keuzes. Nu geldt dit soort wetgeving alleen nog maar voor grote spelers, maar binnen een aantal jaar raakt het ook toeleveranciers in de hele keten. “Dit biedt de kans om je te onderscheiden door hier nu al op in te spelen.”

Marleen sluit af met een oproep: “Investeer in duurzame oplossingen en kies strategisch. Technologie en wetgeving veranderen snel. Kijk niet alleen naar financiële winst, maar ook naar je relevantie voor de samenleving en je ecologische voetafdruk.”

Hoe symboliseren ondernemers hun visie op kapitaal?
De deelnemers werd gevraagd een symbool mee te nemen dat hun idee van een van de drie kapitalen weergeeft. Wim Pijnappels van Metalco koos het boek Think and Grow Rich, dat hem leerde zijn doelen te visualiseren. Hij gaf ook een voorbeeld van intellectueel kapitaal in de praktijk: hij ontwierp een goedkoper onderdeel voor een zonnescreen, waarmee hij kosten bespaarde.

Koen van Leeuwen van PolyMX, producent van polyurethaan, bracht zijn ‘geheime recept’ mee als symbool voor intellectueel kapitaal. Dit recept is de kern van het bedrijf en zorgt ervoor dat PolyMX duurzaam en relevant blijft. Voor Koen is vindingrijkheid dé sleutel voor duurzame groei in alle facetten van het bedrijf.

Hoe kunnen ondernemers de kapitalen in de praktijk brengen?
Onder leiding van Hermen Lutje Berenbroek duiken de deelnemers in een interactieve workshop. In groepjes nemen ze één bedrijf onder de loep: hoe staan de kapitalen van deze organisatie ervoor, en waar liggen risico’s en kansen? De volgende groepen deelden hun inzichten:

• Steelstone Staalconstructies ontwerpt, produceert en monteert maatwerk staalconstructies zoals bedrijfshallen, hekwerken en overkappingen.
• DK Polyester maakt glasvezelversterkte polyesterproducten, zoals lekbakken, dakgoten en wateropslagtanks. Ze bieden standaard- en maatwerkoplossingen voor verschillende sectoren.
• AMT Group is actief in machinebouw en metaalbewerking en richt zich op het maken en bewerken van metalen onderdelen en machines.
• DJS Hekwerken ontwerpt en produceert toegangspoorten en hekwerken op maat voor particulieren en bedrijven, met aandacht voor zowel esthetiek als functionaliteit.

De middag eindigt met een korte evaluatie en een vooruitblik op de derde masterclass in januari 2025. De deelnemers zijn enthousiast om verder te werken aan de integratie van de kapitalen en zo hun productiviteit en toekomstbestendigheid een boost te geven.

Slimmer Werken

De masterclasses zijn een bijzondere vorm van tweejarig actie-onderzoek waarin een breder perspectief op productiviteit en nieuw ondernemerschap in de mkb-maakindustrie centraal staan. Dit onderzoek is een initiatief van Avans Hogeschool (Centre of Expertise Brede Welvaart & Nieuw Ondernemerschap), Metaalunie, FME, REWIN en Midpoint Brabant. Tevens onderdeel van het programma Slimmer werken, gesteund door de Provincie Noord-Brabant.

Wil je als ondernemer ook aan de slag met meervoudige waardecreatie?