De maakindustrie kampt met allerlei uitdagingen. Nieuwe technologieën vragen om nieuwe skills. Tegelijkertijd is het lastig om de juiste mensen te vinden. Daarom brengen Yonder, Midpoint Brabant en innovator Timon Jongkind onderwijs en bedrijfsleven succesvol samen in de Pilot Proeftuin Smart Industries, onderdeel van het programma Slimmer Werken. In die proeftuin werken Yonder-studenten aan innovatieve praktijkcases op het gebied van productieautomatisering, mens & organisatie en duurzaam produceren. Op donderdag 26 juni leverde de proeftuin de eerste concrete resultaten op.
Een eerste case is een project met Frits van der Geest, de oprichter en eigenaar van Motivate, een Tilburgs bedrijf dat slim inzicht geeft in de fabriek en motivatie van mensen op de werkvloer. Een paar maanden geleden zette hij een paar heldere uitgangspunten voor een demomachine op een A4’tje. Zo’n demomachine was namelijk precies wat Frits nodig had om op beurzen te laten zien dat zijn software feilloos registreert hoe een machine zich gedraagt. Frits: “Hij moest makkelijk in de kofferbak van mijn auto passen. Daarnaast moest de machine zelfstandig kunnen draaien. Bovendien wilde ik de snelheid kunnen regelen.”
Blauwe tonnen op een transportband
Fast forward naar eind juni 2025. We zijn in Tilburg, bij Yonder (tot voor kort ROC Tilburg). In een ruimte boordevol indrukwekkende robots en machines demonstreren Tjerk van Riel en Tieme Voncken -allebei student Technicus Engineering- de machine die ze voor Motivate engineerden, bouwden en perfectioneerden.
Een transportband beweegt kleine, blauwe tonnen van links naar rechts. Een optische sensor houdt scherp in de gaten wanneer een ton het einde van de transportband bereikt. Wanneer dat het geval is, wordt hij door een pick and place unit opgepakt en feilloos weer naar het begin van de band gebracht en neergezet. Daarna begint de ton aan een nieuw rondje. Met een draai aan de knop op de regelkast, laten de studenten hun vinding sneller en langzamer bewegen. Precies zoals hun opdrachtgever het op z’n A4’tje beschreven had. Op de voorkant van de machine prijken de gelaserde logo’s van Yonder en Motivate.
Samen aan uitdagende vraagstukken werken
De presentatie bij Yonder in Tilburg is het eerste concrete, tastbare resultaat van de Pilot Proeftuin Smart Industries, onderdeel van het programma Slimmer Werken en nauw verbonden met de dienstverlening van Midpoint Brabant op het gebied van Lerende Netwerken.
In de proeftuin dragen mkb-bedrijven praktische vraagstukken aan waar de Yonder-studenten samen met experts en docenten hun tanden in kunnen zetten. Daarbij ligt de focus op terreinen als interactie tussen mens & machine, CNC-machines en roboticaopstellingen in de sectoren metaal en elektrotechniek.
Een van drijvende krachten achter de proeftuin is onderwijsinnovator Timon Jongkind. In opdracht van Midpoint Brabant onderzocht Timo of een practoraat Smart Industries in de regio nuttig en mogelijk zou zijn. “Een practoraat heeft een behoorlijk zware onderzoekscomponent”, vertelt Timon. “De conclusie van mijn onderzoek was dat een proeftuin die de verbinding legt tussen bedrijfsleven en onderwijs veel meer kans van slagen zou hebben.”
De proeftuin heeft toegevoegde waarde voor alle betrokkenen. Bedrijven als Motivate worden uitgedaagd om te innoveren en van de allernieuwste technologische mogelijkheden te profiteren. Studenten doen ervaring op met een échte opdracht voor een échte klant. En de docenten leren op hun beurt weer van de vraagstukken van bedrijven en de oplossingen van hun leerlingen. Timon: “Dit soort samenwerkingen verkleint het gat tussen bedrijfsleven en onderwijs.”
Heel motiverend
De eerste proeftuin-opdracht van Motivate bewijst dat dit niet alleen een mooi verhaal is, maar ook écht zo werkt. “Je gaat iets bouwen dat écht gebruikt wordt”, vertelt Tjerk trots. “Dat is heel motiverend.” Tjerk en Tieme liepen tijdens het project tegen de nodige leerzame uitdagingen aan. Zo dreigden de kosten aanvankelijk veel hoger uit te vallen dan het budget dat ze te besteden hadden. Na een goed gesprek met hun opdrachtgever pasten ze het ontwerp aan en schrapten ze functionaliteit. Daardoor bleef het project alsnog binnen de lijntjes. De twee studenten gebruikten voor hun project een Programmable Logic Controller (PLC) die zo nieuw was dat hun docent er zelfs nog nooit mee gewerkt had. De IT-omgeving op school werkte ook niet mee. Tieme Voncken: “Ik heb de unit mee naar huis genomen, de programmeersoftware gedownload en uitgezocht hoe het allemaal werkte. Daarna kon ik een testprogramma bouwen. Frans, onze docent vond het heel interessant. Ik mocht hem uitleggen hoe het allemaal werkt, dat was wel bijzonder.”
Tempoverschillen
Teun Mallens is teamcoördinator bij Yonder. Hij is nauw bij de proeftuin betrokken. “Ik werk heel graag met dit soort cases”, vertelt hij. “Zo’n opdracht moet precies de juiste omvang hebben. Wat je merkt is dat het tempo van het bedrijfsleven anders is dan dat van het onderwijs. Bedrijven moeten zich er ook van bewust zijn dat een project weleens kan mislukken. We moeten écht met elkaar gaan uitzoeken hoe we dit het beste kunnen doen.”
En daar zit hem precies de uitdaging voor de komende tijd. Want zo’n proeftuin is niet iets wat je ‘even’ naast je werk doet. Het vraagt om een duidelijke structuur binnen de Yonder-organisatie die helemaal ingericht is op het faciliteren van dit soort projecten. Met de juiste processen en de juiste rollen. Zodat een constante stroom van passende opdrachten ontstaat die mooi aansluiten bij alles wat de Yonder-studenten moeten leren.
Mallens zou het geweldig vinden als de Pilot Proeftuin Smart Industries over een jaar of vijf een vanzelfsprekend onderdeel van het onderwijs geworden is en ook studenten van andere disciplines meewerken aan projecten. “Metaal, procestechniek; we doen hier zoveel geweldige dingen. Het zou allemaal binnen zo’n project kunnen passen. Het project van Tjerk en Tieme is overzichtelijk. Ik zou me heel goed voor kunnen stellen dat je met studenten van verschillende opleidingen samenwerkt aan grotere, complexere projecten waarin meerdere disciplines samenkomen.” Susanne Beus, directeur Procestechniek, Mechatronica en Werktuigbouwkunde bij Yonder, kan zich daar helemaal in vinden. “Onze studenten kunnen heel veel. Alleen weet het bedrijfsleven dat niet. De Pilot Proeftuin Smart Industries is praktisch en laagdrempelig. We brengen de buitenwereld letterlijk binnen. Ik gun elke ondernemer zo’n traject als dit.”
De volgende stap?
Met dit eerste geslaagde project hebben we laten zien hoe krachtig de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven kan zijn. De Pilot Proeftuin Smart Industries bewijst dat in korte tijd waardevolle resultaten geboekt kunnen worden die studenten én bedrijven echt verder helpen. Ondernemers met een concreet vraagstuk zijn van harte welkom om aan te haken – bijvoorbeeld door later in te stappen met een eigen praktijkopdracht. Zo bouwen we samen verder aan een toekomstbestendige maakindustrie: slimmer, duurzamer én met meer plezier in het werk.
Meer info?
Wil je meer weten over de Pilot Proeftuin Smart Industries en het programma Slimmer Werken? Neem dan contact op met Petra Mouthaan, 06 – 51 59 29 91, petramouthaan@midpointbrabant.nl.
Onderdeel van Slimmer Werken
De Proeftuin Smart Industries maakt deel uit van het programma Slimmer Werken van Midpoint Brabant. Dit programma biedt kosteloze, collectieve ondersteuning aan het mkb. Samen met collega-maakbedrijven, onderwijs en experts bouwen we aan de toekomst van de maakindustrie. Ons hoofddoel is het verbeteren van de (arbeids)productiviteit met volledige aandacht voor mens en organisatie. “Op die manier kunnen maakbedrijven meer werk kunnen verzetten met hetzelfde aantal mensen”, aldus Petra Mouthaan (programmamanager Slimmer Werken bij Midpoint Brabant).
Jouw vraag onderzoeken met Yonder?
Heb jij als mkb’er een vraagstuk op het gebied van mens en organisatie? Of wil je weten hoe je jouw productie slim en efficiënt naar een hoger niveau tilt? Dat kan op verschillende manier samen met Yonder:
- Veel opleidingen werken projectmatig. Dit zorgt voor ruimte om samen met bedrijven aan échte praktijkopdrachtente werken, ter vervanging van bestaande opdrachten in het lesprogramma.
- Tijdens stages is ruimte voor praktisch onderzoek en experimenteeropdrachten.
- Door het testen van bestaande en nieuwe machines in een educatieve omgeving onderzoeken we samen de werking van de machines, hoe gebruikers er snel mee aan de slag kunnen en op welke manier de machines in bestaande bedrijfsprocessen passen.
Klinkt dit interessant? Neem dan contact op.
Slimmer Werken is een initiatief van Midpoint Brabant in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, Gemeente Tilburg, Metaalunie, FME, REWIN, Fontys Hogeschool, Avans Hogeschool, ROC Tilburg, Bosch Transmission Technology en Hoppenbrouwers.
