Janus Metaal maakt al sinds 1984 allerlei metalen producten. De meeste omzet maakt het acht mensen tellende metaalbedrijf met displays die hun weg vinden naar showrooms en winkelvloeren. Het bedrijf wordt gerund door de broers Koen en Tonny Janus. Koen is het creatieve brein dat de ideeën van klanten naar schetsen en ontwerpen vertaalt. Zijn broer Tonny zorgt op zijn beurt dat die ideeën ook daadwerkelijk gerealiseerd worden.
AI als sparringpartner
Koen verdiept zich al een hele tijd in AI. Met name ChatGPT heeft zijn interesse. “Ik nam een abonnement en ging spelen. Testen. Kleine dingen uitproberen om te zien hoe het werkt.” Koen vond al snel manieren om het krachtige taalmodel in zijn dagelijkse werkzaamheden te verweven. “ChatGPT helpt me bijvoorbeeld bij het opzetten van formules en tabbladen in Excel. Het voelt alsof je met iemand samenwerkt.” Ook het opstellen van offertes en de communicatie met klanten in het buitenland verloopt soepeler dankzij AI. “Ik communiceer nu met meer vertrouwen in andere talen.”
Assistenten nemen werk uit handen
Inmiddels is Koen zo handig met de tool dat hij zelf customGPT’s ontwikkelt die heel specifieke taken voor hem uitvoeren. “Het zijn geen technische wonderen”, zegt hij. “Maar ze nemen wel telkens een stukje werk uit handen.” Zo helpt een van zijn custom GPT’s hem met het optimaliseren van palletbeladingen en het verlagen van de kosten. “Ik laat een AI-assistent volumes doorrekenen. Daardoor kan ik mijn klant bijvoorbeeld heel snel laten zien dat vijf millimeter verschil bepaalt of er tien of twintig stuks op een pallet passen. Dat heeft direct invloed op de transportkosten.”
Koen zet zijn custom AI-tools ook aan het werk om snel grote hoeveelheden productgegevens in te vullen en te controleren voor ze aangeleverd worden. “Voor mij haalt AI repeterend gedoe weg. Het is een extra collega die werk uit handen neemt.”
“Voor mij haalt AI repeterend gedoe weg.
Het is een extra collega die werk uit handen neemt.”– Koen Janus, mede-eigenaar van Janus Metaal.
Veel kansen voor AI
Waar Janus Metaal kunstmatige intelligentie stapsgewijs en spelenderwijs kan adopteren, gaat dat bij sommige bedrijven wat lastiger. Bijvoorbeeld omdat regels, wetten en richtlijnen in de weg staan. Neem Chromalloy Holland. Dit bedrijf maakt en repareert onderdelen voor de luchtvaartindustrie. Op de uiterst geavanceerde productievloer van Chromalloy worden onder meer high pressure turbine (HPT) shrouds gereviseerd en gemaakt. Zo’n shroud is een klein maar onmisbaar onderdeel in een gasturbine dat verhindert dat de verbrandingsgassen over de tip van het turbineblad lekken. Iedere shroud die het pand verlaat, voldoet aan de allerhoogste eisen. Wereldwijd werken zo’n vierduizend mensen voor Chromalloy, waarvan tweehonderd in Tilburg.
Senior SME Engineer Ron van Gestel ziet veel kansen voor AI binnen Chromalloy. Toch is het bedrijf voorzichtig. Ron: “Een paar jaar geleden werd AI nog als een veiligheidsrisico gezien. Inmiddels is dat veranderd: we mogen het toepassen, maar onder strikte voorwaarden. Alles draait op onze eigen servers, niet in de cloud. De data mag het bedrijf niet verlaten. Zo werkt het nou eenmaal in een streng gereguleerde omgeving.”
Overzichtelijke AI-experimenten
Chromalloy start wereldwijd voorzichtig met kleine, overzichtelijke AI-experimenten. In Tilburg gaat AI een rol spelen in het bijhouden van wijzigingen in de manuals die impact hebben op producten die Chromalloy maakt of repareert. Ron: “Elk onderdeel wordt omgeven door stapels documentatie; soms is dat letterlijk een pakket van vijftien centimeter papier. Regelmatig worden nieuwe revisies uitgebracht met wijzigingen die het product beïnvloeden. AI gaat ons helpen om wijzigingen in die manuals automatisch te detecteren en te verwerken in onze productie-routers. De engineer controleert daarna alleen nog of alles logisch is.”
De besparing die dit op kan leveren, is behoorlijk. “Op dit moment zijn drie tot vier engineers wekelijks de helft van hun tijd kwijt aan het implementeren van wijzigingen in de manuals in de werkinstructies”, vertelt Ron. “Voor mij draait dit project niet om het vervangen van die mensen, maar om verminderen van repetitief werk zodat mijn collega’s zich met zaken bezig kunnen houden die meer waarde toevoegen.”
Ron bracht het project in bij het Lerend Netwerk Mens en Organisatie van Midpoint Brabant en werkte met hulp van aangedragen expert Datacation de businesscase uit. Inmiddels is het project een relevante showcase binnen Chromalloy wereldwijd. Ron: “Als dit goed werkt, kan het worden uitgerold naar andere vestigingen. Andersom nemen wij ook kennis over van alles wat er bij andere vestigingen gebeurt. Zo bouw je langzaam een organisatiebrede AI-aanpak op.”
“De mensen vormen de grootste uitdaging, niet de techniek. Je moet blijven uitleggen dat AI bedoeld is om hun werk makkelijker te maken, niet om banen overbodig te maken.”
“De mensen vormen de grootste uitdaging, niet de techniek. Je moet blijven uitleggen dat AI bedoeld is om hun werk makkelijker te maken, niet om banen overbodig te maken.”– Ron van Gestel, Senior SME Engineer bij Chromalloy.
De voorbeelden van Janus Metaal en Chromalloy laten zien dat AI grote impact kan hebben. Met een abonnement op ChatGPT van 20 euro bespaart Koen Janus elke week vele uren. En met het AI-project van Chromalloy speelt Ron van Gestel zomaar 80 uur per week vrij. Tegelijk blijkt uit de gesprekken met Ron en Koen ook dat AI-adoptie afhankelijk kan zijn van het enthousiasme van één iemand. Bovendien wordt AI-initiatieven vooral ingezet in ondersteunende processen en nauwelijks op de shopfloor. Ron: “AI staat in de maakindustrie echt in de kinderschoenen. De meeste initiatieven zijn verkennend of kleinschalig, het zijn meer pilotprojecten dan strategische investeringen.”
Drie tips
Wat kunnen andere maakbedrijven leren van de ervaringen van Janus Metaal en Chromalloy? Ron: “Het begint met een visie: waar wil je met je bedrijf naartoe? Hoe kan technologie daarbij helpen? Pas als je dat scherp hebt, kun je bepalen waar AI waarde toevoegt. Kies vervolgens een afgebakend probleem, liefst waar de pijn het grootst is. Maak het concreet, klein en beheersbaar. Dat is de enige manier om het vertrouwen op te bouwen en stap voor stap verder te komen.”
Voor Koen begint het met proberen. Met kleine experimenten. “Ga ermee aan de slag”, zegt hij. “Je ERP-leverancier of de leverancier van je tekenpakket is misschien ook met AI bezig. Begrijp wat er op je afkomt en daag je leveranciers uit. Je hoeft niet alles zelf te bouwen, maar je moet wel kunnen meedenken en kritische vragen stellen. Begin klein met het laaghangend fruit. Palletbeladingen, oppervlaktes voor poedercoating… Pel stap voor stap je proces af en kijk steeds waar AI waarde toe kan voegen.”
Ron voegt daar nog één tip aan toe. “AI ontwikkelt zich zo snel dat je niet weet wat er volgend jaar alweer beter of goedkoper is. We investeren alleen als de terugverdientijd beperkt is. Een proof-of-concept helpt om dat snel te toetsen. Daarom kiezen wij voor AI-experimenten met een terugverdientijd van maximaal één jaar. Wat levert het op in tijd of geld, hoe snel verdienen we de investering terug en ondersteunt het onze operatie? Alles valt of staat met de businesscase.”
Chromalloy en Janus Metaal namen allebei deel aan het Lerend Netwerk Mens en Organisatie van Midpoint Brabant. Wil jij ook stappen zetten zoals op AI-gebied? Verdiep je dan eens in Slimmer Werken, het innovatieprogramma voor mkb-maakbedrijven.
Of verken samen met businesscoaches voor de maakindustrie Thijs Dorssers, Stefan Kuijpers of Bibiche van der Heijden jouw mogelijkheden voor een case, een subsidie of ondersteuning door een expert.
Doe ook mee aan het Lerend Netwerk voor Open Innovatie!
Wil je net als Janus Metaal en Chromalloy weten hoe je jouw productie slim en efficiënt naar een hoger niveau tilt? Meld je dan kosteloos aan voor het Lerend Netwerk voor Open Innovatie. Meer informatie vind je hier.
Het Lerend Netwerk voor Open Innovatie is onderdeel van het programma Slimmer Werken en wordt kosteloos aangeboden. Dit programma versterkt de productiviteit van de mkb-maakindustrie in de regio Hart van Brabant en biedt oplossingen om slimmer en efficiënter te werken. Slimmer Werken is een initiatief van Midpoint Brabant in samenwerking met Provincie Noord-Brabant, Gemeente Tilburg, Metaalunie, FME, REWIN, Fontys Hogeschool, Avans Hogeschool, Onderwijsgroep Tilburg, Bosch Transmission Technology en Hoppenbrouwers Techniek.
