Dit verhaal is verschenen op Logistiek.nl.
Voor de zesde keer in zeven jaar tijd gooit de regio Tilburg-Waalwijk de hoogste ogen in de Verkiezing Logistieke Hotspot van Logistiek.nl. Wat is hét geheim van Hart van Brabant? ‘Het gaat niet alleen om banen of omzet, maar uiteindelijk ook om wat de sector bijdraagt aan de samenleving.’
De regio Tilburg-Waalwijk, ook wel bekend als Hart van Brabant, is al jaren hét epicentrum van de Nederlandse logistiek. Niet voor niets sleepte de regio afgelopen zeven jaar zes keer de titel ‘Logistieke Hotspot van het Jaar’ in de wacht. Het grote geheim is onder meer de samenwerking binnen Midpoint Brabant, vertelt Sandra Smits, operationeel directeur van Kivits Drunen.
Wie denkt dat het in de regio Tilburg-Waalwijk alleen maar gaat over grijze dozen en ronkende vrachtwagens, heeft het mis. ‘We moeten echt af van dat oude imago,’ zegt Frank Spierings, wethouder Economische Zaken in Waalwijk. ‘De logistiek van vandaag is hightech, data driven en essentieel voor de hele economie. Dit is waar Nederland zijn geld mee verdient.’
‘Het lukt alleen met logistiek,’ zegt Smits, tevens voorzitter van Midpoint Brabant Smart Logistics, de samenwerking tussen ondernemingen, onderwijs- en kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties in de regio Hart van Brabant. ‘Die slogan van TLN vat het in mijn ogen perfect samen. Helemaal in onze provincie. Deze regio ademt logistiek. Zonder logistieke bedrijven staat alles stil: de supermarkt, de fabriek, het ziekenhuis, zelfs defensie. Dat bewustzijn moeten we als sector elke dag uitdragen. Niet als borstklopperij, maar omdat het waar is.’
Tech en AI
Wethouder Spierings knikt. ‘Kijk naar Bol in Waalwijk. Natuurlijk zijn daar ook nog mensenhanden nodig. Maar een groot deel van het proces is geautomatiseerd en gerobotiseerd. Het is tech en AI. Het vooroordeel dat hier duizenden internationale medewerkers rondlopen bij alle logistieke bedrijven, klopt gewoon niet.’
De wethouder benadrukt dat we trots mogen zijn op de logistieke sector en op de bedrijven die hierin actief zijn. Nederland is volgens hem echt een koploper in de wereld. ‘En onze regio is weer een koploper in ons land. We kunnen het zelf wel zeggen, maar het is krachtiger als experts uit het hele land het vertellen. Dat is niet alleen maar in geld uit te drukken. Het zit in de kennis, de innovatie en de trots van de mensen die hier werken.’
Wat de regio Tilburg-Waalwijk uniek maakt, is de manier waarop bedrijfsleven, overheid en onderwijs elkaar weten te vinden. ‘De lijntjes zijn hier extreem kort,’ zegt Huib Claassen van Claassen Logistics uit Tilburg. ‘Als ondernemer kun je de wethouder gewoon bellen. En andersom gebeurt dat ook. Dat is echt heel prettig samenwerken.’
Claassen ziet het opnieuw binnenhalen van de prijs ‘Logistieke Hotspot van Nederland’ als een grote meerwaarde. ‘Wij werken veel in internationale netwerken. Dan helpt het enorm dat deze regio al zo vaak deze verkiezing heeft gewonnen. Dat geeft vertrouwen, ook als we in internationaal verband afspraken maken. Bijvoorbeeld richting China of Polen, waar we ondertussen zelfs rechtstreekse treinverbindingen mee hebben. Het laat zien: hier gebeurt het. Het is voor ons echt een extra visitekaartje.’
Twan van Lankveld, programmamanager bij Midpoint Brabant Smart Logistics, vult aan: ‘Wat deze regio in mijn ogen echt onderscheidt, is commitment. Bedrijven investeren niet alleen tijd, maar ook geld. Het bedrijfsleven betaalt een derde van het hele programma. Dat is serieus geld. En dat doen ze niet omdat het moet, maar omdat ze geloven in die gezamenlijke koers.’
Een olietanker op zee
De samenwerking is geen vrijblijvende praatclub, benadrukt Smits. ‘Ik zit graag aan een overlegtafel, maar het moet wel iets opleveren. Anders kunnen we beter een biertje gaan drinken in de kroeg.’ Volgens Smits zijn de resultaten van de samenwerking duidelijk zichtbaar. ‘Door met elkaar in gesprek te blijven, kunnen we bijsturen. Ik maak vaak de vergelijking met een olietanker op zee. Samen bepalen we de richting, met de overheid erbij. Want als ambtenaren niet in contact komen met ons, de mensen uit de praktijk, dan blijf je om elkaar heen draaien en kom je nergens.’
Die korte lijnen zorgen er ook voor dat onderwijs en bedrijven elkaar goed weten te vinden. Claassen: ‘Wij leiden onze vrachtwagenchauffeurs intern op: beginnen in het magazijn, dan door naar de bus en dan in de vrachtwagen. Maar via Midpoint Brabant hebben we ook contact met mbo en hbo. Zo ontstaan gezamenlijke opleidingstrajecten. En dat helpt enorm in een krappe arbeidsmarkt.’
Dit is heel belangrijk, legt Van Lankveld uit: ‘We hebben in álle lagen van het onderwijs concrete projecten lopen, van vmbo tot universiteit. We willen jongeren laten zien wat logistiek écht is – dat het veel breder is dan dozen schuiven – dat is misschien wel de belangrijkste investering voor de toekomst.’
Ruimte, regel en realiteit
Toch is niet alles vanzelfsprekend. Ook in Noord-Brabant en in de regio Tilburg-Waalwijk zijn er volop uitdagingen. Ruimtegebrek, netcongestie en het huisvesten van arbeidsmigranten drukken zwaar op de agenda. ‘We moeten bewuste keuzes maken,’ zegt Spierings. ‘Welke bedrijventerreinen hebben we? Waar willen we uitbreiden, waar juist niet? En hoe zorgen we dat er voldoende woningen zijn voor de mensen die hier werken? Als je dat regionaal goed organiseert, voorkom je problemen.’
Smits herkent dat. ‘Huisvesting is echt een uitdaging. Wij hebben bij Kivits Drunen onder meer een aantal jonge Portugezen in vaste dienst. Hele fijne collega’s die hier een bestaan willen opbouwen. Maar ze moeten wel ergens kunnen wonen. En dat blijkt heel lastig. Dat kun je niet als individueel bedrijf oplossen. Dat moet je echt samen doen.’
Ook netcongestie is een groeiend probleem. ‘We hebben allemaal last van te weinig capaciteit op het stroomnet,’ zegt Claassen. ‘Maar dan kun je beter gezamenlijk met de netbeheerder aan tafel in plaats van allemaal apart. Samen ben je sneller en effectiever.’ De problemen met netcongestie staan ook bij de wethouder scherp op het netvlies. ‘Dat is een immense uitdaging. We schalen nu bestuurlijk op: Waalwijk, Tilburg, Eindhoven, Den Bosch. We kampen allemaal met dezelfde problemen. In de tussentijd kijken we hoe we de bestaande capaciteit slimmer kunnen gebruiken, bijvoorbeeld door bedrijventerreinen beter op elkaar af te stemmen.’
Van diesel naar data
De logistiek van de toekomst draait niet alleen om snelheid, maar ook om duurzaamheid en innovatie. ‘Van diesel naar data,’ vat Smits het samen. ‘We moeten slimmer omgaan met ruimte, met mensen, met energie. Slimmer inrichten van warehouses, meer just-in-time, meer automatisering. Dat is geen luxe, maar noodzaak.’
Van Lankveld ziet dat de transitie naar een circulaire economie logistiek juist belangrijker maakt. ‘Zonder logistiek geen circulaire ketens. Materialen moeten terug, hergebruikt, gesorteerd. Daar zit een enorme kans voor deze regio. Zeker omdat we hier al de kennis en infrastructuur hebben om dat mogelijk te maken.’
Duurzaamheid en logistiek zijn nauw met elkaar verbonden in drie Regio Deal-projecten met het Rijk. Bij Circulaire stromen – Next Level Logistics draait het met name om verduurzamen door digitalisering van logistieke trajecten. Bij Tilburg Initiative for Future Logistics werken Tilburg University, Midpoint Brabant en elf logistieke topbedrijven uit de regio aan toekomstontwikkelingen op het gebied van AI, arbeid, energie en omgeving. En Smart Port Waalwijk moet één van de eerste elektrische binnenhavens van Europa worden, inclusief zelfvoorzienende energie en laadstations voor elektrisch vervoer.
Brede welvaart: meer dan alleen winst
Voor wethouder Spierings draait het uiteindelijk om brede welvaart. ‘Het gaat niet alleen om banen of omzet, maar uiteindelijk ook om wat de sector bijdraagt aan de samenleving. Kijk naar Bol, dat hier een leesprogramma startte op basisscholen – met als titel “Bollebozen”. Dat is binding met de samenleving. Dat is maatschappelijke waarde. En dat vind ik minstens zo belangrijk als economische groei.’ Ook Smart Port Waalwijk is volgens de wethouder een belangrijk speerpunt waar de hele regio profijt van heeft.
Een sector die zijn eigen koers vaart
De kracht van Tilburg-Waalwijk zit uiteindelijk in de combinatie van nuchterheid en ambitie. ‘We doen wat werkt,’ zegt Smits. ‘We praten niet óver samenwerking, we doen het gewoon. Spierings onderstreept dat: ‘Innovatie, duurzaamheid en human capital, dat zijn de pijlers. Die komen ook nadrukkelijk terug in ons nieuwe Programmaplan 2025-2030: “Logistiek in Hart van Brabant”. Daar investeren we in. En natuurlijk, er zijn uitdagingen genoeg – vergunningen, wetgeving, politieke onzekerheid – maar wij gaan gewoon door. De business draait, de regio bloeit.’
En die bloei is tastbaar. En was afgelopen jaar misschien nog wel duidelijker zichtbaar dan de jaren ervoor. Ondanks ruimtegebrek is er nauwelijks leegstand. Nieuwe logistieke panden zijn vaak al verhuurd voordat ze klaar zijn. En dat is uiteindelijk misschien wel het allerbelangrijkste kenmerk van een echte logistieke hotspot. En het beste compliment dat een regio kan krijgen. Het feit dat logistieke bedrijven en verladers hier per se willen zitten. Vanwege alle unieke voordelen die er samenkomen. ‘Zes uit zeven is wat dat betreft natuurlijk geen toeval. Dit is een mooie bekroning’, benadrukt Smits. ‘Hart van Brabant is dé place to be. En wij zetten ons vanzelfsprekend keihard in om die positie te behouden.’
