Binnen de bouw heeft de gemeente een voorbeeldfunctie in de rol van opdrachtgever of vergunningverlener. Hierin kan de gemeente circulaire eisen stellen die nodig zijn om duurzame doelen te behalen. In de praktijk blijkt dit nog een uitdaging. De ambitie wordt beperkt door regelgeving, budget, tijd en het kennisgat over circulaire materialen. Deelnemer Michael Zijlmans sluit zich hierbij aan: “Ik deed mee aan de masterclass om meer te leren over circulair opdrachtgeverschap, als de circulaire aanjager van onze afdeling. Daarnaast was ik benieuwd hoe andere gemeenten het aanpakken. Dat was heel waardevol. Ik kwam erachter dat alle gemeenten tegen hetzelfde probleem aanlopen, het is een compleet nieuwe manier van werken, je moet echt anders na gaan denken.”
Circulair opdrachtgeverschap is een andere manier van werken
“Sturen op circulariteit doe je het liefst al vóór de ontwerpfase”, licht Michael toe. “Op het moment dat we weten dat er een project aankomt, moeten we er al over nadenken en kijken wat er aan materiaal beschikbaar is. Dat kost nu nog veel tijd, omdat er nog veel vragen zijn en het om een compleet andere aanpak vraagt dan we gewend zijn.”
Deze ervaring werd ook bevestigd door de andere deelnemers tijdens één van de vijf inspiratiesessies. De presentatie door Adviseur Aanbesteding Jos van Alphen leidde tot een waardevol gesprek tussen de ambtenaren die deelnamen aan de Masterclass Circulair Opdrachtgeverschap en genodigden uit het bedrijfsleven, vertegenwoordigers van Bouwend Nederland. De deelnemers stelden vragen als:
- “Ik weet niet hoe ik een circulaire aanbesteding kan ontwikkelen, dus hanteer ik automatisch maar de traditionele manier, hoe kan ik dit ombuigen?”
- “Hoe lang gaat duurzaam materiaal eigenlijk mee? Omdat ik geen antwoord weet op deze vraag, durf ik geen duurzame materialen te gebruiken.”
- “We willen wel, maar duurzaamheid kost extra. We zitten in de spagaat tussen kwaliteit en geld. Hoe lossen we dit op?”
Het samenbrengen van de overheid met het bedrijfsleven tijdens de inspiratiesessie zorgde voor antwoorden. Ervaren experts en aannemers kwamen met goede oplossingen en bruikbare duurzame alternatieven.
De volgende stap
“Nu moeten we het gewoon gaan doen”, stelt Michael. “We kunnen erover blijven praten, dan gebeurt er niks. Aansporen en lef tonen, dan komt de rest vanzelf”. En dat is precies wat gemeente Tilburg doet. “Er staat een herinrichting met circulaire doelen op de planning, aangevraagd door onszelf, de ambtenaren. We willen in dit project experimenteren en pilots draaien. De kennis en ervaring die we opdoen, kunnen we dan ook bij andere projecten gebruiken”, licht de contractmanager toe. “Het bereidt ons voor op de toekomst waarin dit de standaard wordt.”
Uit de startblokken
De masterclass hielp Michael en de gemeente om de eerste stappen te zetten richting circulair opdrachtgeverschap. “We waren hier zelf ook al mee bezig. Stiekem denk ik dat we dit al meer doen dan we denken, het wordt alleen niet vastgelegd. Iedereen moet eerst een nieuwe mindset krijgen over wat wij vinden dat normaal is” aldus Michael. “We vinden het nu normaal dat de industrie draait om geld en niet om duurzaamheid. Ik vond dat Visionair Thomas Rau tijdens een van de inspiratiesessies verrassend uit de hoek kwam: de hele maatschappij is gewend om dingen te kopen die bijna kapot zijn. Ter illustratie gaf hij het voorbeeld van een gloeilamp. Die koop je met een beperkt aantal branduren. Bijna kapot dus. En ergens in je achterhoofd weet je wel dat dit zo is”, beaamt Michael. “We zijn er alleen niet dagelijks mee bezig, juist omdat we normaal vinden. Dat zou wel moeten als we de omslag naar een duurzame samenleving willen maken waar spullen of materialen een leven lang meegaan. Dat is waar de circulaire economie om draait.”.
Over de masterclass
De impact van de Masterclass Circulair Opdrachtgeverschap dreunt nog hard door. Begin 2023 werd de masterclass genomineerd voor De Circulair Awards als meest impactvolle circulaire project en daar is Midpoint Brabant trots op. Deze verkiezing wordt georganiseerd door Het Versnellingshuis Nederland Circulair en mogelijk gemaakt door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. REWIN neemt de masterclass over voor de gemeenten binnen hun regio en de Provincie Noord-Brabant bekijkt of de masterclass verder uitgebreid kan worden.
De Masterclass Circulair Opdrachtgeverschap is ontwikkeld door Vincent van Rijsewijk van Midpoint Brabant met steun van de Provincie Noord-Brabant. Wil je meer weten over de masterclass? Neem dan contact op met Vincent van Rijsewijk via vincentvanrijsewijk@midpointbrabant.nl.
Fotocredits: Rene Wouters
