Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2015 zijn lokale overheden verantwoordelijk voor onder andere thuiszorg. Dat betekent dat ze niet alleen toezien op uitvoering, maar ook op doel- en rechtmatige besteding van het geld. Dat laatste lukt de meeste gemeenten nu nog niet goed. “Als het om je eigen portemonnee gaat, wil je als het goed is precies weten wat er in- en uitgaat. Ben je niet tevreden, of wordt een dienst niet geleverd? Dan betaal je niet”, begint Marcel. “Als je op zo’n manier naar de Wmo kijkt, dan is het natuurlijk heel vreemd dat er nog geen goed toezicht mogelijk is. Terwijl er wel gewoon wordt betaald.” De oplossing van Fair Care Solutions brengt daar verandering in. Met zogenaamde blockchain technologie krijgen gemeenten en zorgaanbieders inzicht in de geleverde zorg. In samenwerking met Actief Zorg, de gemeenten Gilze-Rijen, Dongen en Waalwijk en met de Stichting Goed Thuis ontwikkelt het product zich verder.
Alles bij elkaar besteden gemeenten jaarlijks miljarden aan thuiszorg. Maar hoe wordt dit geld nu precies uitgegeven? En zijn de mensen die de zorg ontvangen eigenlijk tevreden? Daar was tot voor kort geen zicht op. Daarom bedacht Fair Care Solutions, mede dankzij Midpoint Brabant, een oplossing die naleving van afspraken over hulp aan huis wél transparant maakt. Hoe dat precies zit? We spraken erover met initiatiefnemer Marcel Damen.
Fraude voorkomen
Het idee voor Fair Care ontstond in 2017, na een verzoek van het Kenniscentrum Handhaving en Naleving van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (KCHN VNG). Marcel: “Fraudegevallen kwamen steeds vaker in het nieuws. Bijvoorbeeld over een mevrouw waarvoor zorg werd gedeclareerd, terwijl ze in die periode op vakantie was geweest. Het VNG KCHN vroeg zich af of blockchain geschikt zou zijn voor monitoring van thuiszorg contracten. Samen met hen zijn we meteen een onderzoek gestart.
Wat is blockchain?
Blockchain is een soort database, die informatie en transacties van meerdere partijen aan elkaar koppelt. De technologie wordt steeds vaker toegepast. Het grote voordeel van blockchain technologie is dat informatie in de database nooit ongeauthoriseerd aangepast kan worden. Alle blokjes informatie worden namelijk digitaal ‘ondertekend’ door beide partijen. Als één van de partijen informatie doorvoert die mogelijk niet klopt, kan de andere partij ingrijpen. Zo hebben alle partijen dus altijd zicht op de voor hen benodigde informatie om toezicht te houden.
Marcel klopte aan bij Midpoint Brabant. Samen met programmamanager Smart Industry Pierre van Kleef kwam hij tot een businesscase. Om het plan live te testen, ontwikkelde Horizon Internet Technologies een proof of concept. Daarvoor ontving de organisatie een ontwikkelsubsidie vanuit het provinciale programma voor Economie en Innovatie, waarvan Midpoint Brabant uitvoerder is.
Afspraken in beeld
Fair Care maakt de thuiszorgketen dus transparant. Maar hoe werkt dat precies? Na een Wmo-indicatie van de gemeente, leggen zorgvrager en zorgaanbieder afspraken vast in een zorgcontract. Het kwantitatieve deel van de afspraken van het contract, worden in Fair Care gezet. De zorg begint, en zorgverlener checkt steeds in en uit bij degene aan wie hij/zij zorg verleent. Het in – en uitchecken gebeurt met een app en een sticker met NFC-chip, en de data komt in de database van Fair Care terecht. Vervolgens beoordeelt de zorgvrager de zorg: was deze onvoldoende, voldoende of zelfs goed?
Zo maakt Fair Care twee zaken zichtbaar. De daadwerkelijk geleverde zorguren én de kwaliteit van de zorg. In verband met privacy zien gemeenten dit alleen op indicatieniveau, en de zorgaanbieder ziet dit op het niveau van de verpleegkundige of thuishulp. Iedere aanpassing is voor alle partijen inzichtelijk. Gebeurt er iets dat vragen oproept? Dan kunnen gemeente en/of zorgaanbieder daar meteen op ingrijpen.
Zicht op doel- en rechtmatige zorg
Inmiddels is Fair Care uitvoerig in de praktijk getest. De pilotperiode in samenwerking met de gemeente Tilburg was een succes. Voor de zorgaanbieder namen de administratieve lasten fors af, en de gemeente zag per indicatie wat er nu precies gedeclareerd werd. Bovendien kwamen onrechtmatige declaraties niet meer voor. “Normaal zegt een gemeente: bij die indicatie hoort een x aantal uur per een bepaalde tijdseenheid. Als dat gedeclareerd wordt, zijn we tevreden. Maar nu hadden ze ineens zicht op hoeveel uren er daadwerkelijk werden besteed. Dat geeft interessante sturingsinformatie, zeker wanneer je indicaties straks tussen verschillende gemeenten kunt vergelijken.”
Op dit moment wordt Fair Care geïmplementeerd bij drie Brabantse gemeenten. Actief Zorg, één van de grootste aanbieders van thuiszorg in Brabant, heeft zich naar aanleiding van de pilot in Tilburg verbonden aan Fair Care. Dat betekent een mooie groei in het nieuwe jaar. Omgerekend wordt Fair Care op korte termijn ingezet voor zo’n 1700 zorgadressen in onze provincie. Marcel, trots: “We kunnen nu heel snel schakelen. Het toevoegen van een nieuwe gemeente en/of zorgaanbieder doen we vanaf het 2e kwartaal 2020 in ongeveer twee weken.”
Kansen met Blockchain
Marcel ziet meer mogelijkheden met Blockchain voor gemeenten. “Het systeem is ook geschikt voor toezicht op contractuele afspraken bij andere onderdelen van de Wmo en bij de Jeugdwet.” Hij legt uit dat hoe meer gemeenten aan de blockchain deelnemen, hoe krachtiger de database wordt. Dan kan de infrastructuur ook gebruikt worden voor toepassingen in andere domeinen. “Denk bijvoorbeeld aan omgevingswetten, voorspellend onderhoud van infrastructuur, zogenaamde autonome besluitvormingen, opslag gevaarlijke stoffen en begeleiding bij schuldsanering.” Marcel besluit: “Dit is dé manier om op een goed beveiligde manier toezicht te houden en afspraken te monitoren. Er liggen veel kansen voor gemeenten, ze hoeven ze alleen maar op te pakken. En wij staan klaar om ze daarbij te helpen.”
Fair Care Solutions werkt op het BLOCKTRACTS platform, ontwikkeld door Horizon Internet Technologies. Voor dit project wordt samengewerkt met Actief Zorg, de gemeenten Gilze-Rijen, Dongen en Waalwijk, en met de Stichting Goed Thuis. Daarnaast zijn het VNG Kenniscentrum en de Gemeente Tilburg in het verleden betrokken geweest. Bovendien is BLOCKTRACTS gratis ter beschikking gesteld aan de Fontys Eindhoven en Avans Breda, ter ondersteuning van blockchain software ontwikkeling voor hun studenten.