Complexe maatschappelijke vraagstukken los je niet in één keer op: een blijvend antwoord komt vaak stap voor stap. Door te experimenteren, te proberen, een nieuw pad te kiezen en zo te innoveren. En daarvoor is alle denkkracht nodig. Bijvoorbeeld van studenten die nu in de collegebanken zitten. Tilburg University Challenge helpt om hun frisse plannen een boost te geven, waardoor ze nog sneller impact kunnen maken. Tijdens de challenge, maar vooral ook daarna.
Beter voor milieu en gezonder
We starten dit verhaal in een kleine productiefabriek. Hier wordt op lokale schaal zoetstof Erytrithol gemaakt. Gezonder en lekkerder dan synthetische zoetstoffen of Stevia. En de eerste fabriek die deze stof in Europa produceert. Op het moment van ons bezoek wordt uit de appelschillen die als reststroom overbleven bij een bekende appeltaartenbakker, Erythritol gewonnen. Gezond, eerlijk en beter voor het milieu.
Vooruit, de fabriek bestaat alleen nog op papier. Maar dat hij er komt, is duidelijk. Het idee komt voort uit de hoofden van Daniel Gelsing en Anouk van Anrooij, die in 2021 tijdens de Tilburg University Challenge de Ideation Award in de wacht sleepten. Inmiddels zijn de twee betrokken bij het Rabo Food Forward programma van Rabobank, waar ondernemers, consumenten, studenten en overheid oplossingen zoeken voor uitdagende voedselvraagstukken. Daarnaast werken ze met partners uit Food Tech Brainport samen aan een manier om suikervervanger Erythritol te produceren uit reststromen. “Deze stof is niet nieuw, maar op dit moment weten we meestal niet wat de herkomst van Erythritol is”, legt Daniel uit. “Dan heb je geen idee wat erin zit. Dat kan anders, denken wij. Lokaal geproduceerd en van reststromen die al bestaan. Zoals die appelschillen. Alles vanuit het idee om met zo min mogelijk milieubelasting een zo gezond mogelijk product te maken.”
Understanding Society
Impact maken. Het is – naast onderzoek en onderwijs – één van de kerntaken van Tilburg University. Niet voor niets is de pay-off sinds een aantal jaar ‘Understanding Society’. Met hoogwaardige kennis van de economie, bedrijfswetenschappen en ondernemerschap, sociale en gedragswetenschappen, recht en bestuurskunde, geestes- en digitale wetenschappen en theologie in huis is de potentie om écht iets te veranderen ruimschoots aanwezig. Tilburg University Challenge biedt, samen met de ondernemerschapsprogramma’s van de universiteit, de mogelijkheid om die kansen te verzilveren. Met als voorwaarde dat de plannen van deelnemende teams raken aan minimaal één van de regionale economische speerpunten: hightech logistics, circulaire economie en energietransitie.
Partners van de Challenge stimuleren die impact graag, vertelt Lilian Damen-Evers, Coöperatief Directeur Rabobank Tilburg en omstreken, aangezien dit soort plannen uiteindelijk bijdragen aan een sterkere en meer duurzame economie in de hele regio. Ook Bas Kapitein (Algemeen Directeur Midpoint Brabant) en Bram van den Hoogen (Marketing Communications Manager BOM) sluiten zich hierbij aan. “In Midden-Brabant krijgen nieuwe ideeën écht een kans, door nauw met elkaar samen te werken”, vertelt Bas. Dit heeft een positieve invloed op het ondernemersklimaat, vervolgt hij. “Door de mens centraal te zetten bij ondernemen en innoveren, creëren we niet alleen economische, maar vooral ook maatschappelijke impact. Mede hierdoor is dit een regio waar mensen graag wonen, werken en leven.”
Zelf aan het werk
Tijdens Tilburg University Challenge leerde Daniel Gelsing een belangrijke les, namelijk: word niet verliefd op je idee. Met plezier in de ogen: “Als je iets bedacht hebt, denk je al gauw: wij hebben het probleem opgelost. Hier wil toch iedereen in investeren? Tot je scherpe vragen van meer ervaren mensen krijgt, zoals tijdens de challenge het geval was. Dan denk je ineens: hé, hier hebben we nog niet zo goed over nagedacht.” Business Developer Richard Heesen knikt bevestigend. Vanuit Midpoint Brabant begeleidt hij start-ups. Ook tijdens de challenge is Richard Heesen beschikbaar als coach en sparringpartner voor de studenten. “Ze moeten zélf aan het werk. Zij moeten de kar trekken. Dát is ondernemerschap”, vertelt hij. Vanuit Midpoint Brabant kan hij hierbij helpen door de start-up te koppelen aan marktpartijen, zoals een ‘launching customer’ of de Brabantse start-up organisatie Braventure. Ook het vinden van financiering wordt ondersteund. “Maar dan moet het idee, het plan in de basis al goed zijn. En de wil om steeds te valideren, bij te sturen, weer te toetsen moet er ook zijn. Het gaat heel erg om de eigen verantwoordelijkheid. Studenten moeten eerst in het snotje hebben: hé, dít is waar het om draait.”
Hoe was dat voor Anouk en Daniel? Zij wonnen de Challenge met een plan voor een duurzaam, gezond drankje, om nu uit te komen bij lokale, milieuvriendelijke productie van Erythritol. “De waarden waarmee we begonnen, zijn hetzelfde gebleven. Maar het plan zelf is veranderd. En dat is goed. Als je vast blijft houden aan je eerste idee dan is de kans heel klein dat het echt een succes wordt.”
Veilig falen
“De challenge is een goede manier om gericht, gestructureerd en binnen een duidelijk tijdspad met plannen aan de slag te gaan.” Aan het woord is Edward van de Pol, verantwoordelijk voor de strategie rond onder andere ondernemerschap bij Tilburg University. “Er ontstaat een soort community. Niet alleen van partners of bedrijven uit de regio, maar ook van studenten van andere opleidingen die eventueel hun expertise en kennis zouden kunnen inzetten voor het plan van een team. Zo wordt het een multidisciplinaire aanpak.”
Vernieuwende oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen: daar hebben we studenten voor nodig, vervolgt Edward. Zij zijn minder geremd door ervaring, durven echt andere richtingen in te denken. “De Challenge biedt een omgeving om op een veilige manier te experimenteren en uit te proberen. Dat iets faalt, hoort er ook bij. En dat kan hier. Je krijgt antwoorden waar je misschien niet naar op zoek bent. Je wil niet horen dat jouw idee misschien anders moet, waardoor het beter aansluit op doel of doelgroep. Dat hoort ook bij ondernemerschap. Je moet je dus wel kwetsbaar op durven stellen. Uiteindelijk wordt je idee daar alleen maar beter van.”
Basisvoorwaarden geregeld
Voor succesvol ondernemen zijn – naast een goed idee en ondernemerschapskwaliteiten – bovendien bepaalde randvoorwaarden onmisbaar. Waar vestig je je bedrijf, om maar een voorbeeld te noemen. En zijn er voldoende partijen aanwezig die je in financiële zin kunnen steunen? In die zin is het brede spectrum van partners dat zich aan Tilburg University Challenge verbindt, indrukwekkend. Tijdens de wedstrijd kunnen studenten terecht bij onder meer Midpoint Brabant, de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij en gemeente Tilburg. In de jury zijn onder andere provincie Noord-Brabant (Martijn van Gruijthuijsen), Midpoint Brabant (Ralf Daggers), Rabobank (Lilian Damen-Evers) en de BOM (Brigit van Dijk – van de Reijt) vertegenwoordigd.
Teunis van der Hofstad, die met zijn bedrijf Dmyzer in 2020 in de categorie Business ready won, kwam door de Challenge in de Incubator van IQONIC (het ondernemerschapsprogramma van Tilburg University) terecht. “Een schop onder de kont krijgen”, vertelt Teunis met een brede glimlach over de aanleiding om zich voor de Challenge aan te melden. “Als je met niemand praat, dan blijft je idee slechts een idee.”
Data wordt steeds belangrijker voor bedrijven, zagen Teunis en zijn compagnons na hun afstuderen. Maar het mkb heeft daar vaak geen toegang toe. Wat als we hun data op een veilige manier bij een flexibele schil van studenten en data scientists terecht kunnen laten komen, zodat zij met de vraagstukken van deze bedrijven aan de slag kunnen gaan? Dat is in de basis het idee achter hun bedrijf. En het gaat goed met Dmyzer. In september 2022 start een eerste pilot met twee grotere bedrijven, om alvast volume en best practices te creëren. “Dat praten en reflecteren hebben we er ook na de Challenge ingehouden”, vertelt Teunis. Een keer in de zoveel tijd gaan ze om tafel met hun coach Karen Lanning. Ook sparren ze met andere ondernemers en partners tijdens netwerkevents van IQONIC. “Het is zo belangrijk om regelmatig te checken of je nog op de goede weg zit. Dat lukt je niet zelf. Iemand die niet betrokken is bij je project, kan veel beter die kritische vragen stellen. Daar wordt het plan alleen maar beter van.”
Versterk de regio
Natuurlijk, er ontstaan altijd bedrijven, ook zonder zo’n wedstrijd. Kijk maar naar Freek van Litsenburg, die zijn bedrijf Bigger Picture Clothing – duurzaam geproduceerde kleding waarmee je door aankoop een goed doel steunt – al ruim vóór de Challenge in de steigers had gezet. Door zijn deelname aan de wedstrijd – hij won in 2021 in de categorie business ready – bouwde hij een netwerk op waar hij nu nog steeds op kan terugvallen, vertelt hij. “De onderneming run ik in mijn eentje. Soms heb ik daardoor behoefte om te sparren met iemand anders. Ik heb nu zoveel waardevolle contacten bij de universiteit, via de challenge en via LinkedIn die ik zomaar kan bellen voor een kop koffie. Dat is voor mij ontzettend waardevol.”
Met de Tilburg University Challenge maken de universiteit en partners ondernemerschap bereikbaar voor een grotere groep jonge ondernemers. Door drempels te verlagen, een netwerk te bieden en mogelijkheden toegankelijk te maken. Ook voor degenen de eerste stap spannend vinden, die zichzelf niet als ondernemer zien, of bij ideeën die nog in de kinderschoenen staan. Edward van de Pol: “De challenge geeft dit soort plannen een boost. Het wakkert iets aan dat anders misschien onaangeroerd zou blijven.”
Er is niet alleen een belang voor de studenten. Voor bedrijven in de regio betekent de Challenge dat zij in contact komen met frisse denkers, denkkracht die zij goed kunnen gebruiken. Door samen een open en toegankelijk ecosysteem te creëren en in stand te houden, blijven die talenten hier plakken. En dat is weer goed voor het ondernemersklimaat in de regio. Plus: studenten leren jouw bedrijf kennen, op een toffe, inhoudelijke manier. Oud-winnaar Daniel Gelsing: “Je denkt als beginnend ondernemer al snel dat je met name geld nodig hebt, maar waar het vooral om draait, is: kennis, sociaal kapitaal en een ecosysteem dat enthousiast wordt van je idee. Door de Challenge bouwden we een netwerk en kennis van ondernemen op waar we nu nog steeds profijt van hebben.”
Dit artikel kwam tot stand door interviews met Lilian Damen-Evers (Coöperatief Directeur Rabobank Tilburg en omstreken), Edward van de Pol (Strategie Ecosystemen & Entrepreneurship Tilburg University), Martijn van Gruijthuijsen (Gedeputeerde provincie Noord-Brabant), Bas Kapitein (Algemeen Directeur Midpoint Brabant), Richard Heesen (Business Developer Midpoint Brabant), Bram van den Hoogen (Marketing Communications Manager BOM), Freek van Litsenburg (Bigger Picture Clothing), Daniel Gelsing (AnDa), Teunis van der Hofstad (Dmyzer) en Luc Lebens (Directeur Soapbox).